Linh mục bất toàn phục vụ dân Chúa

Vụ tự tử của cha Matteo Balzano, thuộc giáo phận Navaro của Ý, đã khơi dậy cảm xúc và bình luận ở hầu hết mọi nơi. Sứ vụ được giao cho tân chưởng ấn của giáo phận Toulouse sau khi ngài chấp hành án tù vì tội xâm phạm trẻ vị thành niên, gây ra sự tức giận và phẫn nộ. Hai sự kiện này cũng nói lên nhiều điều về cuộc khủng hoảng mà các linh mục đang trải qua. Hôm nọ, một người bạn đã tâm sự với tôi về sự thất vọng của cô: “Làm sao những lời cầu nguyện của chúng ta cho ơn gọi, lâu nay, được rất nhiều người thực hiện, lại không được nhậm lời?”, cô hỏi với vẻ cảm xúc.

Lời cầu nguyện của chúng ta ngỏ với ai?

Thực sự phải ghi nhận rằng từ năm này sang năm khác số lượng người vào chủng viện đã giảm sút. Tất nhiên, những người có đầu óc phục thù nghĩ rằng họ đã tìm ra lý lẽ: chỉ cần miễn tiếng Latinh đối với những người này, tiếp nhận những người nam đã có gia đình đối với những người khác là đủ. Thật là coi thường sự tự do và trí tuệ của các ứng viên tiềm năng khi tưởng tượng rằng một trong những giải pháp này là đủ. “Vậy anh em hãy xin Cha Thầy, Chủ mùa gặt, sai thợ ra gặt lúa của Người” (Mt 9, 38). Vậy đâu lời cầu nguyện của chúng ta? Nó ngỏ với ai?

Công thức kinh cầu thường được nghe tóm tắt mọi sự một cách ngắn gọn: “Lạy Chúa, xin ban cho chúng con các linh mục, xin ban cho chúng con các linh mục thánh thiện!” Chắc chắn không có gì xấu khi cầu xin sự thánh thiện cho người khác, nhưng sẽ đúng đắn sáng suốt hơn nếu bắt đầu bằng việc cầu mong sự thánh thiện cho chính mình! và thực hiện những hành động thể hiện ước muốn của chúng ta để đạt được điều này. Trước hết, bằng việc hiểu rõ rằng sự thánh thiện không phải là sự hoàn hảo, nhưng là ước muốn theo Chúa Kitô mà không mơ ước bước đi trên một đường thẳng, nhưng bằng việc hiểu rõ rằng việc bước theo này diễn ra trong những vấp ngã, trong nghi ngờ và cả trong chối bỏ, được cưu mang bởi lòng thương xót vốn không bao giờ giảm thiểu chúng ta xuống những gì chúng ta nghĩ, nhưng mở chúng ta ra cho niềm tin mà Thiên Chúa đặt nơi chúng ta.

Linh mục để phục vụ

Bao lâu linh mục còn được coi là “hoa trái” của lời cầu nguyện của các tín hữu, thì trách nhiệm đổ lên họ chỉ có thể phi nhân hóa họ hoặc khiến họ tuyệt vọng. Bao lâu linh mục còn được coi là người thợ khả thi duy nhất cho vụ thu hoạch, thì khi đó sẽ không có gì thay đổi bởi vì người có lý tính nào trong lương tâm mình lại có thể hình dung được như vậy? Hai linh mục mà tên của họ hiện đang khuấy động cuộc trò chuyện của chúng ta và làm tăng thêm nỗi buồn của chúng ta chắc chắn cho thấy mối nguy này.

Sự cám dỗ về hình ảnh linh mục đầu tiên là không nhận ra mình trong hình ảnh Épinal (*) của người anh hùng dũng cảm và liêm khiết mà một “nền văn hóa” Công giáo nào đó truyền tải một cách bi thảm ngày nay. Không, linh mục không phải là người hoàn hảo để mang lại niềm an ủi cho những cái tầm thường của người khác. Cơn cám dỗ của hình ảnh linh mục thứ hai, vì họ dường như quá gắn bó với chức linh mục mà không có nó thì họ không thể tự xác định bản thân. Không, trở thành linh mục không phải là một căn tính thánh thiêng và gần như ma thuật mà người ta phải bám vào bằng mọi giá, ngay cả khi người ta đã phạm những trọng tội mà trong những trường hợp khác sẽ cấm tác giả của nó tiếp tục thực thi nghề nghiệp của mình (ví dụ như giáo viên). Kiểu nói “buộc xuống bậc sống giáo dân / hồi tục” (réduire à l’état laïc) – lẽ ra nên dịch từ tiếng Latinh cho chính xác hơn là “đưa trở lại bậc sống giáo dân” (reconduction à l’état laïc) – biểu lộ rõ ràng mức độ vô thức mà chúng ta đã cùng nhau rơi vào.

Bởi vì bất cứ cách dịch nào được sử dụng, nó thực sự là một chuyển động quay trở lại, thoái lui, như thể bậc sống giáo sĩ ở “trên” bậc sống giáo dân, trong khi bậc sống giáo sĩ được truyền chức cho bậc sống giáo dân, nghĩa là bậc sống giáo sĩ là để phục vụ bậc sống giáo dân. Người ta không trở thành linh mục cho chính mình, nhưng để phục vụ. Để phục vụ một đoàn dân, một cộng đồng, không phải để được tôn sùng hay sợ hãi ở đó, nhưng để cố gắng cho phép Chúa Kitô, qua sức lực nhỏ bé của chúng ta và vượt trên những yếu đuối lớn lao của chúng ta, biểu lộ tình yêu bao la của Người.

Nhu cầu linh mục nào?

Vào thế kỷ XIX, các tác giả lãng mạn đã tạo ra những tác phẩm tuyệt vời tuyên bố sự sùng bái cái tôi và thể hiện tình cảm đến mức đam mê. Điều này dẫn đến những tác động khác nhau ở các nước chúng ta, hai trong số đó đặt ra những câu hỏi ngày nay: ta kết hôn vì tình yêu, ta vào chủng viện bằng ơn gọi. Không ai có thể phàn nàn rằng tình cảm yêu thương đang chiếm ưu thế trong xã hội chúng ta khi hai người kết hôn với nhau. Nhưng cũng phải lưu ý đến sự mong manh to lớn của nó.

Cũng không phải vấn đề nghi ngờ về sự thẳng thắn của những người nói mình được kêu gọi trở thành linh mục, nhưng có lẽ hơn thế nữa về tầm nhìn rõ ràng của những người có trách nhiệm nặng nề trong việc tiếp nhận họ. Có lẽ ta có thể nghĩ đến nhu cầu linh mục mà ta có? Để làm gì? Cho/vì ai? Thiếu điều đó, ta đang duy trì huyền thoại về chức linh mục uyên bác, bị đóng băng trong hình ảnh quá mê bản thân, độc đoán và bị ám ảnh bởi sự biện minh cho chính mình.

Linh đạo và thần học về chức linh mục

Chẳng hạn, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhấn mạnh trong nhiều dịp khác nhau về tầm quan trọng của việc lựa chọn trong số các ứng viên linh mục những người chứng tỏ được khả năng hiệp hành. Tôi không biết rút ra được những tiêu chí khách quan nào từ đó, nhưng không cấm tìm kiếm những hồ sơ phù hợp với những gì Chúa Thánh Thần muốn ban cho Giáo hội như một sự hướng dẫn và như một viễn cảnh hoán cải. Không ai trở thành linh mục cho chính mình hoặc để thể hiện lý tưởng này hay lý tưởng kia. Câu nói của thánh Augustinô được Đức tân Giáo hoàng Lêô XIV sử dụng, chứng tỏ rõ ràng điều này: “Được rửa tội với anh chị em, Giám mục cho anh chị em”.

Qua bi kịch con người của một vụ tự sát cũng như nhiều phản ứng nảy sinh từ nó và thể hiện sự bối rối của nhiều linh mục, người ta có thể đặt câu hỏi về linh đạo của chức linh mục. Điều mà đôi khi linh đạo đó gây ra là sự lạc lối nơi các giáo sĩ cũng như giáo dân, là sự thái quá của thần Prômêtê (của sự quá tin vào sức người). Thông qua sự thiếu hiểu biết của nhiều người về thừa tác vụ được giao phó cho một linh mục bị coi là phạm tội, người ta có thể đặt câu hỏi về thần học về chức linh mục. Điều mà thần học đôi khi cho phép là một cách đọc trái ngược với Tin Mừng khi nó được hiểu là con đường nên thánh khả thi duy nhất đối với một người.

Chuyển ngữ: Tý Linh

Nguồn: xuanbichvietnam