Chúng ta bước vào câu chuyện về một con người công chính và tốt bụng được Thiên Chúa tin tưởng đến nỗi giao cho ông gánh vác nhiệm vụ bảo vệ danh dự của mình trước satan, kẻ muốn trông thấy sự dữ chiến thắng sự sống. Satan nói rằng đó là điều dễ dàng để trở thành một người có đức tin khi mọi việc diễn ra tốt đẹp với bạn, nhưng điều gì sẽ xảy ra khi gặp phải những bất hạnh? Hoặc, Thiên Chúa phán, Ta tin tưởng vào Gióp. Ngay từ đầu câu chuyện trong Kinh thánh, người đọc đã biết được satan đang âm mưu chống lại Gióp. Mặc dù bị thử thách về tài sản và con cái, Gióp vẫn không chối bỏ Thiên Chúa. Điều gì sẽ xảy ra khi ông ấy bị mắc bệnh trong cơ thể và những trải nghiệm về bệnh tật? Chúa vẫn tiếp tục giữ niềm tin tưởng vào Gióp và satan biến mất khỏi cảnh này. Đó là một câu chuyện xưa từ thiên niên kỷ đầu tiên được kể vào buổi tối dưới bóng những đoàn lữ hành đang di chuyển về phương Đông...

Nếu bạn đau khổ, đó là vì bạn đã phạm tội

Một nhà thơ vào thế kỷ thứ V trước Công nguyên đã đề cập đến chủ đề này và đã nói đến Gióp, người đang chịu thử thách bệnh tật và được bạn bè đến thăm để an ủi. Bạn bè của ông đại diện cho những gì tất cả chúng ta nghĩ tới: nếu Thiên Chúa tốt lành, Người sẽ tự động ban thưởng cho mọi việc làm tốt đẹp... Vì vậy, nếu bạn đau khổ, đó là vì bạn đã phạm tội, nếu không phải do bạn, thì đó là do anh em của bạn! Trước ý niệm đơn giản hóa quá mức về Thiên Chúa là Đấng trừng phạt hay ban thưởng, trả công hay gây đau khổ, Gióp đã nổi loạn. Ông muốn biết tại sao Chúa, Đấng đã dựng nên ông và vì thế yêu thương ông, lại để ông phải chịu đau khổ và ông sẽ bám víu, kêu khóc, gào thét để mà Thiên Chúa giải thích cho ông lý do về những bất hạnh mà ông phải chịu đựng. Lòng xót thương của bạn bè Gióp chuyển đột ngột vì những câu chuyện của họ chỉ nhằm mục đích bảo vệ ý niệm họ có về Thiên Chúa toàn năng và những điều chắc chắn mà cuộc sống họ dựa vào. Đây là lý do tại sao họ sẽ không ngần ngại biến Gióp thành tội nhân để bảo vệ ý niệm của họ về công bằng của Thiên Chúa.

Họ bắt đầu nói như thể họ là những người thay thế cho Thiên Chúa. Những người bạn của Gióp sẽ chia sẻ tất cả những hiểu biết của họ trước mặt chúng ta. Họ bộc lộ là những người không có khả năng im lặng, nói nhiều trước nỗi đau khổ mà họ có cách giải thích riêng của họ, và họ trở nên hung bạo nếu người ta làm lung lay triết lý của họ, dựa trên học thuyết trừng phạt: bạn là người hạnh phúc, vì vậy, Thiên Chúa sẽ thưởng cho bạn vì những hành động tốt đẹp của bạn; bạn là người không hạnh phúc, vì thế Chúa trừng phạt bạn vì tội lỗi của bạn. Những người bạn của Gióp trở thành những kẻ sùng bái thần học của họ. Họ cho thấy họ là đồng minh của satan khi họ dùng những lý lẽ và cách nói để khiến Gióp phải thừa nhận.

Gióp chấp nhận, Thiên Chúa nói với ông

Làm cho ông Gióp thừa nhận, nhưng tội gì khi mà Gióp biết mình vô tội? Gióp nói tất cả thẳng thắn điều không một ai dám nói: tại sao Thiên Chúa vẫn bình thản trước những bất hạnh của thế gian? Liệu Thiên Chúa có vui của một niềm vui sai trái khi nhìn thấy con người đau khổ không? Liệu con người có trở thành những món đồ chơi trong tay ngài giống như họ đã trở thành cho các vua chúa thời cổ đại không? Sau đó, ông còn táo bạo hơn nữa khi trực tiếp nói với Thiên Chúa: ông muốn một lời giải thích, một dấu chỉ để hiểu. Không, không ai trả lời ông. Ông yêu cầu được xét xử, nhưng không nhận được lệnh triệu tập của thẩm phán!

Gióp bị tước đoạt mọi thứ, nhưng ông đã giữ lại được điều cốt yếu: ông là một cơ thể bị mất tứ chi nhưng vẫn sống. Đúng vậy, ông đã công kích Thiên Chúa, thậm chí gọi Thiên Chúa là gián điệp, nhưng ông không bao giờ giải quyết vấn đề với bạn bè, những người đã muốn làm cho ông phải thừa nhận lỗi lầm để cho thấy Thiên Chúa là Đấng trừng phạt. Vào cuối cuộc chiến của mình, Gióp chấp nhận thân phận con người của mình: ông chờ đợi trong im lặng. Ông không động tay vào Thiên Chúa. Ông ấy được tự do. Vì vậy, Chúa sẽ trả lời ông bằng cách chỉ cho ông thấy được, giống như một nhà sư phạm giỏi, tất cả những điều tinh tế của tạo hóa.

Ngài dẫn trước Gióp đoàn diễu hành của các loài động vật, tán dương những xảo trá máy móc của chúng, ý thức sinh tồn của chúng... Thiên Chúa muốn cuộc dạo chơi này trong vườn địa đàng để Gióp có thời gian ngắm nhìn và chiêm ngưỡng công trình của Thiên Chúa. Trong thâm tâm tuyệt vọng, ông đã khẳng định rằng đôi mắt xác thịt của ông sẽ nhìn thấy Thiên Chúa và giờ đây ông nhận được trong lòng mình ánh sáng nội tâm cho phép ông nói rằng: "Con chỉ biết Chúa qua lời đồn, nhưng giờ đây mắt con đã thấy Chúa". Câu chuyện kết thúc có hậu: Thiên Chúa trả lại cho ông tài sản, ban cho ông những đứa con mới, bảy người con trai và ba người con gái, và yêu cầu ông cầu nguyện cho bạn bè mình...

Sự hoán cải của một người hành hương hy vọng

Gióp là tấm gương phản chiếu về con người thời nay, kêu lên sự phản kháng với Thiên Chúa để chống lại nỗi đau khổ vô tội. Ông bác bỏ lối đạo đức đơn giản hóa của bạn bè mình, những người coi Thiên Chúa là người ban phát hạnh phúc hay hình phạt tùy theo cách cư xử của mỗi người. Là người tiên phong trong lĩnh vực sinh thái học, Gióp ngạc nhiên trước thiên nhiên, động vật hoang dã, khí hậu và các mùa, bầu trời và các vì sao tinh tú. Gióp là người có tinh thần liên kết chưa có lời chú thích: trong hành trình tìm kiếm Chúa, ông tham gia cùng mọi người trong cuộc tìm kiếm thiêng liêng bất kể họ theo tôn giáo nào. Nhưng trên hết, Gióp là một con người hành hương của hy vọng: đúng vậy, ông có thể là người linh hướng vì ông buộc mỗi độc giả phải đưa ra nỗi kinh hoàng đen tối nhất từ ​​sâu thẳm trái tim mình. Ông đòi hỏi công việc nội tâm này để giải phóng những lớp cay đắng, những hối tiếc bị chôn vùi, những giọt nước mắt bị kìm nén. Công bố lời của Người, đọc lại những câu chuyện của Người và biến chúng thành của mình là bước cần thiết trên con đường hoán cải: gạt bỏ sự chắc chắn để bộc lộ lòng kiêu hãnh khiến chúng ta chiếm lấy Thiên Chúa.

Khi đó, những chiếc vảy sẽ rơi khỏi mắt chúng ta và chúng ta sẽ có thể nói như Gióp: "Tôi đã nói mà không có hiểu biết, nhưng bây giờ Ngài đã soi sáng cho tôi." Gióp, người vô tội tuyệt đối, trò chơi của lòng ghen tị của satan, ông là hình ảnh tiên báo về Chúa Kitô, chính Ngài, sẽ chiến đấu với ma quỷ trong sa mạc trong bốn mươi ngày, thời gian Mùa Chay, trước khi bước vào cuộc sống công khai sẽ dẫn Người đến đồi Canvê và đến với ánh sáng Phục Sinh để tất cả mọi người được cứu rỗi.

Bài viết: Job, l’homme souffrant qui défend l’honneur de Dieu

Tác giả: Christine Pellistrandi

Chuyển ngữ: Lm. Gioakim Nguyễn Xuân Văn

Nguồn: https://fr.aleteia.org/2025/03/17/job-lhomme-souffrant-qui-defend-lhonneur-de-dieu